In Nederland zijn we opgegroeid met brood, het zit in onze cultuur. Naar schatting wordt er gemiddeld per persoon zo’n 49 kg brood gegeten per jaar, het is dan ook niet zo gek dat we regelmatig een broodland genoemd worden. Tegenstanders van brood claimen dat het eten hiervan je ongezond en dik maakt. Wat is hiervan waar? Dit artikel gaat hier dieper op in.
Inhoudsopgave – Word je dik van brood?
- Waarop is het gebaseerd dat je dik zou worden van brood?
- Brood, koolhydraten en insuline
- Brood, ontstekingen en dikker worden
- Krijg je van brood ontstekingen?
- Word je dik van ontstekingen?
- Zou je wel of geen brood moeten eten?
Waarop is het gebaseerd dat je dik zou worden van brood?
Tegenstanders komen meestal met 2 argumenten. Het eerste betreft het aantal koolhydraten. Hierbij wordt gerefereerd naar de insulinetheorie (koolhydraten eten verhoogt je insuline-afgifte, bij een hoog insulineniveau zou je geen vet kunnen verbranden). Het tweede is dat brood een tarwesoort is, en tarwe zou zorgen voor ontstekingen. Meer ontstekingen zou betekenen dat je dikker wordt. Beide zullen besproken worden.
Brood, koolhydraten en insuline
Voordat ik begin met m’n verdere uitleg, wil ik je even meenemen naar een artikel dat ik online vond. Van het gedeelte waarin de theorie uitgelegd werd heb ik een screenshot gemaakt:
Screenshot van een blogartikel waarin geschreven wordt over brood, koolhydraten en insuline
Gezien ik deze redenatie wel vaker voorbij zie komen, lijkt het me een goed idee om aan de hand hiervan uit te leggen waarom het fout is. Allereerst is het goed om te weten dat koolhydraten ook in groenten en fruit aanwezig zijn. Als je de hele dag door groenten en fruit zou eten, zou je volgens deze redenatie ook dikker worden – klinkt logisch, toch? Daarnaast lokt eiwit ook een insulinerespons uit, welke even ‘vergeten’ wordt te melden. Dus volgens deze theorie zou je zowel eiwitten als koolhydraten moeten vermijden om niet aan te komen. Indien het voor jou logisch klinkt om zowel koolhydraten als eiwitten te schrappen uit je voedingspatroon, kun je beter niet verder lezen.
Laten we de theorie bespreken.
- Je denkt aan het eten van een maaltijd met koolhydraten.
- Ok, wanneer jij bij het eten van een maaltijd louter denkt aan koolhydraten, moet je echt even je perceptie van voeding veranderen.
- Je lichaam begint alvast insuline af te scheiden.
- Prettig, want insuline zorgt ervoor dat de energie opgeslagen kan worden (dit is één van de hoofdredenen waarom je eet). Insuline stijgt heel licht op dit moment.
- De insuline geeft aan de vetcellen het signaal om vetzuren vast te houden en meer vetzuren op te nemen uit je bloedcirculatie (omdat voorrang moet gegeven worden aan het verbranden van koolhydraten).
- Binnen het grote geheel nog niet interessant.
- Je krijgt honger. Of je wordt nóg hongeriger dan je al was.
- Afhankelijk van de situatie. Als ik net een maaltijd van 1200 kcal heb genuttigd, zal ik bij het denken ‘aan een maaltijd met koolhydraten’ geen honger krijgen. Dit is ook logisch, want voeding (én insuline) hebben een regulerend effect op je trek. Zij geven seintjes aan de hersenen waarin ze ‘zeggen’ dat er genoeg voeding aanwezig is, waardoor je trek gestild wordt.
- Je begint te eten.
- Gelukkig, ik begin er trek van te krijgen ;).
- Je scheidt meer insuline af.
- Yes! Dat wil je, dan kan de energie opgeslagen worden! Op het moment dat er geen insuline meer afgescheiden wordt heb je een groot probleem (Diabetes type 1 bijvoorbeeld).
- De koolhydraten verteren en komen in je circulatie als glucose, waardoor je bloedsuikerspiegel stijgt.
- Je scheidt nog meer insuline af.
- Mooi, want het relatief kleine beetje insuline dat voor de maaltijd in je bloedbaan terechtkwam zet geen zoden aan de dijk.
- Vet uit je voeding wordt opgeslagen als triglycerine in je vetcellen, de koolhydraten moeten immers eerst verbrand worden, om je bloedsuikerspiegel te verlagen.
- Triglycerine? Ik verwacht dat er triglyceride bedoeld wordt. We hadden het toch over brood en koolhydraten? Leuk dat vet uit je voeding opgeslagen wordt als triglyceride in je vetweefsel, dit is normaal. Koolhydraten worden o.a. verteerd in de darm, afhankelijk van de bron van de koolhydraat, en de samenstelling van de maaltijd, wordt het geleidelijk aan afgegeven aan je bloed (dan pas stijgt je bloedsuikerspiegel). Op deze bloedsuikerstijging wordt gereageerd door de alvleesklier, die insuline af gaat geven zodat de energie opgeslagen kan worden.
- De vetcel wordt vetter, en jij ook.
- Gelukkig maar dat het onder andere opgeslagen wordt in je vetcellen (ook in je spieren), dat is het nut namelijk van eten –> Met de opgeslagen energie kun je er weer even tegenaan.
- Het vet blijft in de vetcellen tot het insuline-niveau verlaagd.
- Kijk. Hier ligt de crux. Het opgebouwde vet verlaat de vetcel op het moment dat je in een negatieve energiebalans verkeert. Oftewel, er is helemaal niets aan de hand. Wees blij dat energie opgeslagen kan worden en dat hier een mechanisme voor is.
Maken de koolhydraten in brood je dus dik? Nee. Je lichaam is de hele dag bezig met energie opslaan (na een maaltijd) en energie verbruiken. Dat er tijdelijke opslagpieken ontstaan is prima, sterker nog, dat is gewenst. Maar tijdelijke pieken zeggen niets over het totaal van die dag – hier worden de meeste denkfouten gemaakt. Als je namelijk over een periode gezien meer energie verbruikt dan dat je opslaat, ga je netto meer gewichtsverlies realiseren (en dit is wat belangrijk is om te weten). Wanneer je over een periode meer energie consumeert dan dat je verbruikt, word je dikker van alles wat je eet (dus ook van brood). Het behoeft dus altijd context. Het is goed om te begrijpen dat je van brood, en/of koolhydraten an sich, niet dikker wordt.
Conclusie: wees absoluut niet bang dat je dikker wordt van de koolhydraten in brood. Brood maakt pas dik op het moment dat je in een positieve energie balans verkeert (oftewel: je consumeert meer calorieën dan dat je verbruikt). Je komt dan niet alleen aan van brood, maar van alles wat je eet.
Conclusie 2: insuline maakt je niet dik. Insuline is inderdaad (o.a.) een opslaghormoon, maar op het moment dat je meer calorieën verbruikt kom je netto geen gewicht aan.
Brood, ontstekingen en dikker worden
Het volgende argument dat aangehaald wordt wanneer men brood wil laten vermijden is dat je van brood ontstekingen krijgt die je dikker zouden maken. Hierbij wordt dan gedoeld op de gluten en/of granen in brood. Brood is een verzamelnaam van verschillende soorten. Je hebt meergranen, volkoren, wit, bruin, spelt en menig andere soorten brood. Om brood als geheel, zonder specifiek te zijn over het soort brood, af te schrijven is dus niet juist. Om de vraag te beantwoorden of je van brood dikker kan worden door de ontstekingen, moeten we eerst kijken of je van brood ontstekingen kan krijgen. Vervolgens of deze eventuele ontstekingen ook dikmakend zijn.
Krijg je van brood ontstekingen?
Een gluut is een eiwit dat in brood ervoor zorgt dat het kan rijzen. In Nederland heeft een heel klein percentage last van gluten, deze mensen hebben coeliakie. Glutensensitiviteit/-intolerantie is zeer onwaarschijnlijk, zeker onder een hele bevolking. Wanneer mensen claimen last te hebben van glutenrijke producten, is het waarschijnlijker dat dit komt doordat deze producten vaak FODMaP-rijk zijn. Het is bekend dat je ontstekingen kan krijgen van één van de FODMaP’s. Indien dit zo is, is het niet raadzaam om deze producten te eten (of heel weinig hiervan). Het is dus níet zo dat iedereen ontstekingen krijgt van het eten van welk soort brood dan ook.
Er zijn mensen die ontstekingen kunnen krijgen van brood. Dit is dan vaak niet te wijten aan gluten (tenzij je coeliakie hebt), maar veelal aan de FODMaP’s die vaak in glutenrijke producten zitten. Wanneer je wel ontstekingen krijgt van een broodsoort is het niet aan te raden om dit te blijven eten.
Word je dik van ontstekingen?
Stel dat je brood eet, en stel dat je er ontstekingen van krijgt. Dan is het interessant om te weten of deze ontstekingen je dikker maken. Ontstekingen kunnen leiden tot insulineresistentie. Het is goed om te weten dat vetcellen ook insulineresistent kunnen worden. Sterker nog, dit worden ze vaak als eerste. Tot zover de theorie dat je insulineresistentie altijd zorgt voor meer vetopslag. Daarnaast is het zo dat insulineresistentie niet een harde aan-/uitknop heeft. Je bent vaak deels resistent. Als je bijvoorbeeld een flinke griep hebt wil je het liefst de hele dag op bed liggen. Op dat moment ben je vele malen meer insulineresistent dan wanneer je ontsteekt na het eten van een broodje. Op het moment dat je griep hebt, kan er een tijdelijke verlaging van je schildklieractiviteit ontstaan, waardoor je rustmetabolisme tijdelijk daalt. Dit gaat vaak gepaard met een verminderde trek in voeding (waardoor je netto vaak afvalt als je ziek bent). Dit effect is minimaal bij kleine ontstekingen. Desalniettemin blijft het zo dat indien je schildklierniveau daalt, het nog steeds afhankelijk is van de energiebalans of je aankomt of niet.
De exacte rol van ontstekingen binnen het geheel is nog niet helemaal duidelijk, maar het aankomen van gewicht komt primair doordat je meer energie consumeert dan dat je verbruikt.
Zou je wel of geen brood moeten eten?
Dit bericht bekijken op Instagram
Wanneer je geen last hebt van één van de verschillende broodsoorten, is er geen reden om brood vooraf te vermijden. Brood is daarentegen ook niet essentieel, je kan zonder brood prima leven. Wanneer het je doelstelling is om af te slanken is het primair zaak om een negatieve energiebalans te creëren. Het liefst met genoeg eiwitten en een gevarieerd voedingspatroon die rijk is aan groenten en fruit. Het werkt mee om zo onbewerkt mogelijk te eten, maar voor afslanken is dit zeker geen vereiste. Vind je brood lekker, en past het binnen je caloriebehoefte van die dag/week? Eet het dan. Hecht je niet zoveel behoefte aan brood en/of krijg je er ontstekingen van? Eet het dan niet, of minder.
Houd wel in acht dat een niet-gevarieerd voedingspatroon op de lange termijn kan leiden tot tekorten. Dit zal je gewicht niet zozeer beïnvloeden, maar wel je gezondheid. In Nederland eet men over het algemeen niet zo gevarieerd. Een van de grootste schijnvariaties is die van tarwe. O.a. brood, pasta’s, aardappelen, koeken, liga’s etc. vallen onder deze categorie. Steeds meer mensen eten (onbewust) zeer ongevarieerd mede doordat ze de hele dag door een tarwevariant eten, dit kan gezondheidsproblemen veroorzaken. Dit heeft niets te maken met brood an sich, maar met je totale voedingspatroon.
Vind je dit artikel interessant en denk je dat meer mensen hier wat aan zouden kunnen hebben? Deel dit bericht dan via één van de deelknoppen. Dit wordt zeer gewaardeerd! Wanneer je iets aan dit artikel hebt gehad en/of als je nog vragen hebt omtrent dit onderwerp, lees ik dat graag in de reacties hieronder of in m’n community.
