Het nocebo effect is de negatieve variant van het placebo effect. Het Latijnse woord nocebo betekent ‘ik zal schaden’. Dit omvat het negatieve verwachtingspatroon van een individu, wat ziek kan maken. Als een behandelaar een verkeerde diagnose stelt, en bijvoorbeeld een patiënt vertelt een ernstige ziekte te hebben, kan dit tot het nocebo effect leiden. Met name onzekere, angstige en neerslachtige/depressieve mensen zijn hier zeer gevoelig voor. Het tobben over de toekomst en de slechte diagnose/verwachting kan leiden tot een zeer negatief gedrags- en gedachtenpatroon wat zijn weerslag heeft op het lichaam. Het zelf genezend vermogen verzwakt, en ziekten kunnen hierdoor ontstaan. In extreme gevallen kan dit zelfs een dodelijke afloop hebben. De uitspraak ‘angst maakt ziek’ is hierbij van toepassing. Ook kunnen externe factoren zorgen voor het nocebo effect. Met name patiënten met allergieën en/of jeuk hebben last van het effect. Als zij de verwachting hebben jeuk te krijgen van bijvoorbeeld een bepaalde plantensoort, zal dit ook gebeuren. Het zien van de plant kan een reactie triggeren.